Five Poems by Fatemeh Shams (Translated by Armen Davoudian)
Fatemeh Shams is a poet and associate professor of Persian literature and Gender Studies at the University of Pennsylvania. She is the author a critical monograph A Revolution in Rhyme: Poetic Co-Option Under the Islamic Republic (Oxford University Press, 2021), and three poetry collections including When They Broke Down the Door (Mage 2015). Her poems have been featured in Poetry, the Hopkins Review, Penguin Book of Feminist Writing, and elsewhere.
Armen Davoudian is the author of The Palace of Forty Pillars, forthcoming from Tin House in March 2024. His poems and translations from Persian appear in Poetry, the Hopkins Review, the Yale Review, and elsewhere. Armen grew up in Isfahan, Iran, and is a PhD candidate in English at Stanford University.
تا گلوله می‌بارد (As Long as Bullets Fall)
تا گلوله می‌بارد
تا گلوله می‌بارد
.شعری نخواهم نوشت
خیابان را دست آتش ریسه بسته است
و رهگذران، خمیده در جستجوی تکّه‌های خویش
لال و کورمال از کنار یکدیگر می‌گذرند
کوچه غرق نور است
.بی‌آن‌که تک‌چراغی زنده بر جای مانده باشد
بخششی در کار نیست
و آسمان
چرکینِ منوّرهایی‌ست که نور کهربائی‌شان را بر خاکستر سرد خانه‌ها فرو می‌ریزند
انزوای کلماتم را
نه کوران انتقام نجات‌بخش است
نه آیه‌های ترک‌خورده‌ی آسمانی
تنها همین دریاست که لکنت دیرینه‌ام را
در اعماق سرخ صدایش سرودی می‌کند
و به ارواح سرگردانش پیوند می‌زند
از آسمان فرمان گریز می‌بارد
و تمام جهات زمین دهان بلعنده‌ی بی‌رحمیست
که در جستجوی تن‌های شکافته تا ابد باز مانده است
گشایشی در کار نیست
مادران با گیسوان سپید در گورهای دسته‌جمعی خوابیده‌اند
.و هیچ گلویی برای شاعران جوانمرگ این خاک مرثیه‌ای نخواهد خواند
تا گلوله می‌بارد
.شعری نخواهم نوشت
As Long as Bullets Fall
As long as bullets fall
I will not write a poem.
Fire’s hand lights up the streets
and passersby fumble past each other in blind silence
bent searching for pieces of their bodies
the alley is flooded with light
but not a single lamp post remains standing
there is no forgiveness
the sky
shot by flares that shed their amber light on the cool ashes of houses
neither the hot air of vengeance
nor the cracked verses of heaven
lightens the loneliness of my words
only this sea turns my chronic stutter into song
in the red depths of its voice
fusing my words to wandering ghosts
the sky rains down commands of escape
and on all sides the earth is a devouring mouth
forever hungering for torn bodies
there is no resolution
gray-haired mothers sleep in mass graves
and no throat will lament the young poets of this land.
As long as bullets fall
I will not write a poem.
بازگشت (Return)
بازگشت
انگشتی طبق معمول سر ساعت
تک‌درخت سوخته را نشانه رفت
و بی‌خبر از ریشه‌ها
ماشه را چکاند
تا در سرزمین آیه‌های ترک‌خورده
.پرنده هوس آشیانه ساختن در رویای برگ را از سر به در کند
سال پشت سال زیر باران آتش
درختان پابه‌ماه زیتون هنوز میوه‌های نارس می‌زایند
و زمین گرسنه‌مانده همه را می‌بلعد
اسب‌های بی‌رمق
شترهای زخمی
گربه‌های افلیج
و الاغ‌های خسته‌ی گوش‌به‌فرمان
هر روز در جستجوی پناه سایه‌ای از شمال به جنوب
از جنوب به اعماق آب‌ها
این بار هیچ قطب‌نمایی نمی‌داند
دریانوردان آواره عمق سیمانی عصر را
.با کدام بادبان درمی‌نوردند
Return
As usual at the appointed hour
a finger aimed at the single burnt tree
and ignorant of roots
pulled the trigger
so that no bird can hope to build its nest in the dream of a leaf
in this land of cracked scripture.
Year after year
under the rain of fire
pregnant olive trees bear premature fruits
and the starved earth devours them all.
Dying horses
wounded camels
limping cats
exhausted obedient donkeys
every day search for shade’s shelter
from the north to the south
from the south
to the depths of the sea.
This time no compass knows
how the lost sailors will cross a noon of cement.
طبیعی (Normal)
طبیعی
تو نیستی
و همه چیز طبیعی‌ست
هر روز صبح روزنامه‌ها بدون سانسور در سرم چاپ می‌شوند
اخبار فساد اقتصادی، سلامت روان، تغذیه
و قهوه‌ی صبح هنوز دشمن فراموشیست
پس چرا در ستون تسلیت‌ها از نام تو نشانی نیست؟
از دمپایی هایت، صورتی و سمج، جفت‌شده در راهرو
از استکان‌های لجوج ردیف‌شده برای آمدنت
و زوال تدریجی استخوان‌های سی و دو ساله‌ات در بهار سرد گورستانی در پایتخت
امسال از شکوفه‌های گیلاس خبری نیست
بیرون مازوت می‌سوزانند
و همه چیز همچنان طبیعی‌ست
حتّی تکه تکه شدن نابهنگام صورتم در آینه
عمیق‌تر شدن خطوط پیشانی
حفره‌های سیاه پای چشم‌ها
و تداوم حضور غیاب تو
.در ستون تسلیت روزنامه‌ها
Normal
You’re not here
and everything is normal
every day newspapers print uncensored in my head
corruption, mental health, nutrition
coffee in the morning is reported to fight memory loss
so why is there no sign of your name in the obituaries?
of your slippers, pink and obdurate, waiting in the hallway
of stubborn teacups lined up for your arrival
and the slow deterioration of your thirty-two-year old bones in the cold spring of a capital cemetery
no sign of cherry blossoms this year
they’re burning mazut outside
and everything is still normal
even the untimely dissolution of my face in the fog of the mirror
the deepening lines on my forehead
the dark hollows under my eyes
and the persistent presence of your absence
in the daily columns of newspapers.
زنجیره‌ای (Chain)
زنجیره‌ای
شعر
با خنجر
به جان کسی
در من
در شعر
کسی
با خنجر
به جان من
در شعر
با خنجر
کسی
در من
به جان شعر
.می‌افتد
Chain
Poetry
with a knife
to someone
in me
in poetry
someone
with a knife
to me
in poetry
with a knife
someone
in me
puts an end
to poetry.
تن‌پوش (Cloak)
تن‌پوش
متلک را می‌پوشم
شبیه پالتوی پشمینه‌ی موروثی مادربزرگ
فشار دست‌های مذکّر مزاحم را
شبیه دامن گل‌دار مادرم
سرزنش‌‌های شرع را
شبیه لباس عروسی دخترک همسایه
نگا‌ه قضاوت‌گر‌شان را
شبیه سینه‌بندی تنگ که راه بر نفس می‌بندد
راه می‌روم
در کوچه‌هایی که می‌بینندم، اما لال
می‌شنوندم، اما کر
راه می‌روم
با تنی به قدمت تاریخ ساحرگی
.و شالی که نخ به نخ در دستانم گر گرفته است
Cloak
I wear their taunts
like grandmother’s heirloom pashmina coat
the plague of intrusive male hands
like mother’s floral skirt
the reproaches of religion
like a neighbor’s bridal dress
their gaze of judgment
like a tight bra that cuts off the breath
I walk in alleys
that see me but are mute
that hear me but are deaf
I walk with a body as old as witchcraft
and a headscarf that thread by thread
flares in my hand.